به گزارش روابط‌ عمومی شرکت صدر معادن ایرانیان، بر اساس داده‌های جدید گمرک چین، صادرات مواد معدنی کمیاب این کشور در سپتامبر ۲۰۲۵ به ۶۵۳۸ تن کاهش یافت که نسبت به ۷۳۳۸ تن در اوت، افتی قابل‌توجه محسوب می‌شود. کارشناسان این کاهش را نتیجه سخت‌گیرانه‌تر شدن کنترل‌های صادراتی پکن بر مواد معدنی راهبردی و تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک با آمریکا می‌دانند.

افت صادرات پس از رکورد تاریخی ماه اوت

طبق آمار رسمی گمرک چین که خبرگزاری ایسنا منتشر کرده، میزان صادرات مواد معدنی کمیاب چین در سپتامبر ۲۰۲۵ به ۶۵۳۸ تن رسید؛ در حالی‌که در ماه اوت، صادرات به ۷۳۳۸ تن رسیده بود — سطحی که بالاترین رقم از سال ۲۰۱۲ به‌شمار می‌رفت. این افت، پایان رشد پیوسته‌ای است که طی ماه‌های گذشته ادامه داشت و چین را در جایگاه بی‌رقیب تولید و تأمین عناصر نادر خاکی قرار داده بود.

 گسترش دایره کنترل‌های صادراتی چین

پکن در ماه جاری میلادی محدودیت‌های تازه‌ای را ابلاغ کرده است که دامنه آن حتی محصولاتی را شامل می‌شود که در خارج از چین معامله می‌شوند اما دارای مقادیر ناچیز مواد معدنی با منشاء چینی هستند.

این تصمیم در چارچوب سیاست کلان چین برای کنترل مواد خام حیاتی در زنجیره تأمین جهانی فناوری‌های پیشرفته اتخاذ شده است؛ از جمله عناصر به‌کاررفته در خودروهای برقی، تجهیزات نظامی، ریزتراشه‌ها و سامانه‌های اپتوالکترونیک.

 واکنش آمریکا و مواضع متقابل پکن

دولت آمریکا این اقدام را «تهدیدی برای امنیت عرضه جهانی مواد حیاتی» دانست و وزارت بازرگانی این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد که برای پاسخ هماهنگ در سطح شرکای G7 و نهادهای بین‌المللی اقدام می‌کند.

در مقابل، مقامات چینی اعلام کردند محدودیت‌های تازه پاسخی به تشدید تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری آمریکا است.

اسکات بسِنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در نشست سالانه روسای اقتصاد جهانی در واشنگتن گفت که کشورش در حال بررسی راهبرد مشترک دفاع از زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی است.

 پیش‌زمینه تنش و چشم‌انداز دیپلماتیک

چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده مواد معدنی کمیاب جهان، در آوریل ۲۰۲۵ نخستین مرحله کنترل‌های صادراتی را بر محموله‌های منتخب اعمال کرد؛ اقدامی که ابتدا باعث افت تجارت شد اما پس از آتش‌بس موقت با آمریکا، صادرات تا تابستان ۲۰۲۵ بهبود یافت.

اکنون با سخت‌تر شدن محدودیت‌ها، بازارهای جهانی چشم‌انتظار دیدار هفته آینده میان شی جین‌پینگ و دونالد ترامپ در کره جنوبی هستند — نشستی که ممکن است مسیر تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای یا ورود تنش به مرحله‌ای تازه را تعیین کند.

 پیامدها برای بازار جهانی فناوری

تحلیلگران معتقدند این کاهش صادرات می‌تواند در کوتاه‌مدت به افزایش قیمت فلزات نادر مانند نئودیمیم، دیسپروزیم و ایتریم بینجامد و زنجیره تأمین صنایع خودروسازی برقی، تجهیزات دفاعی و فناوری‌های سبز را با ریسک روبه‌رو سازد.