ارزش افزوده مس به عنوان دومین فلز پس از فولاد و کاهش ذخایر این ماده معدنی در جهان و کاهش عیار آن، سبب افزایش اهمیت آن برای کشور‌‌های دارای ذخایر معدنی شده است؛ اکتشاف و استخراج این فلز برای ایران که روی یکی از دو کمربند مس جهان قرار دارد، طی سال‌های اخیر اهمیت بالایی یافته است و شرکتهای تخصصی فعال در حوزه اکتشاف و استخراج مواد معدنی توانسته‌‌اند سهم چشمگیری در افزایش تولید ناخالص داخلی کشور ایفا کنند.
شرکت «صدر معادن ایرانیان» یکی از شرکتهای فعال در این زمینه است که در سال ۱۳۸۷ با هدف افزایش درآمد شرکت «سرمایهگذاری آتیه صبا» و بالطبع صندوق بازنشستگی کشوری تاسیس شد؛ حمایت از سرمایهگذاری در بخش معدن به ویژه عرصه اکتشاف، استخراج و کانه‌‌آرایی مواد معدنی و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت جهت استفاده بهینه از ظرفیت بالقوه در بخش معادن بر اساس برنامه ششم توسعه از اهداف این شرکت به شمار می‌رود. این شرکت با در اختیار داشتن معادن مس «ورزگ قائن» و «مسگران سربیشه» در استان خراسان جنوبی که بهرهبرداری از آنها در سال ۹۹ آغاز شد، عملکرد مالی قابل توجهی داشته است. به این منظور «دنیای اقتصاد» گفت‌وگویی با شهرام خراطی‌‌زاده، مدیرعامل شرکت «صدر معادن ایرانیان» داشته و به بررسی زوایای فعالیت این شرکت به عنوان یک شرکت مادر تخصصی در عرصه اکتشاف، استخراج و «کانه‌‌آرایی» مواد معدنی پرداخته است.
شرکت صدر معادن ایرانیان با چه برنامه‌ها و اهدافی مشغول فعالیت است؟
با توجه به پراکندگی معادن در کشور که عمدتا در مناطق کمتر برخوردار واقع شده است، معدن‌کاری و بهرهبرداری از معادن می‌تواند تاثیر بسیار مهمی در اشتغال‌زایی و محرومیت‌زدایی به نوبه خود داشته باشد. با این نگاه، همچنین با عنایت به اسناد توسعه‌‌ای بالادستی مانند برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و سند چشمانداز و توجه به پتانسیل‌‌های موجود در جهت اخذ امتیازات ارزشمند در حوزه معدن و صنایع معدنی به نفع صندوق بازنشستگی و شرکت سرمایهگذاری آتیه صبا، شرکت صدر معادن ایرانیان با ماموریت سرمایهگذاری و انجام فعالیت‌‌های بازرگانی معدنی، آغاز به فعالیت کرده است.
سیاست سازمان بازنشستگی کشوری این است که برای صیانت از سرمایه‌های متمرکز در آن و تامین آتیه بازنشستگان، نسبت به انجام فعالیت‌‌های اقتصادی سازنده و مولد در کشور اقدام کند تا ضمن تامین منابع لازم برای تعهدات و ارتقای رو به گسترش و پیشرفت کمی و کیفی زندگی بازنشستگان، سپرده‌های متمرکز در صندوق بازنشستگی را در مسیر توسعه اقتصادی کشور به خدمت گیرد. به این منظور شرکت صدر معادن ایرانیان از طریق به کارگیری اقتصادی و مثبت سرمایه‌های در اختیار، در راستای تکمیل زنجیره ارزش صنایع کشور، سرمایهگذاری در چرخه تولید مس را هدف‌‌گذاری کرده و بر همین اساس تاکنون در این مجموعه فعالیت‌‌های مطالعاتی و اجرایی مستمر در این حیطه صورت گرفته است و هم‌‌اکنون این روند در صنعت مس با در اختیار گرفتن محدوده اکتشافی مسگران سربیشه، معدن مس ورزگ قائن و معدن مس تکنار ادامه دارد؛ شرکت صدر معادن ایرانیان که ۱۰۰ درصد سهامش متعلق به شرکت سرمایهگذاری آتیه صبا است، همواره تلاش می‌کند تا با توجه به تمهیدات لازم و با تکیه بر قدرت مالی و سیاسی سازمان، حضوری سازنده و خلاق در عرصه معدن و صنایع معدنی کشور داشته باشد. از این رو بررسی راهبردی بخش معدن و چالش‌‌های سرمایهگذاری در آن و تدوین چشمانداز شرکت برای این هدف در دستور کار قرار گرفته است. به‌طور کلی هدف نهایی شرکت این است که از خام‌فروشی به فروش فرآورده که ارزش افزوده بیشتری برای شرکت دارد، برسیم و در این رهگذر از توان فنی و مهندسی شرکتهای توانمند داخلی در این حوزه استفاده کنیم.
در سال جاری تا چه اندازه در زمینه استخراج دو معدن مس ورزگ قائن و مسگران سربیشه موفق بوده‌اید؟
در حال حاضر استخراج از دو معدن مذکور با اتکا به نیرو‌‌های متخصص و توانمند شرکت در منطقه با جدیت در حال انجام است و امیدواریم امسال بتوانیم بر اساس برنامه‌‌ریزی‌‌های صورت‌گرفته به تولید ۱۲۶هزار تن کانسنگ مس برسیم که نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش خواهیم داشت. همچنین مناقصه اکتشاف تکمیلی حین استخراج معدن مس ورزگ در حال برگزاری است و تلاش داریم تا بحث اکتشاف تکمیلی حین استخراج را براساس استاندارد NI۴۳۱۰۱ کانادا یا JORC استرالیا به انجام برسانیم تا بتوانیم استخراج از معدن مس ورزگ را در حوزه شمالی، مرکزی و جنوبی ورزگ توسعه دهیم و در حال حاضر نیز اسناد برگزاری شناسایی مشاور جهت اجرای واحد فرآوری در معدن مس ورزگ را در دست تهیه داریم و امیدواریم بتوانیم تا پایان امسال پروژه احداث واحد فرآوری کانسنگ مس در ورزگ را به روش EPC آغاز کنیم.
مشکلات و چالش‌‌های سرمایهگذاری و توسعه در معادن و صنایع وابسته چه عواملی هستند؟
درباره رشد سرمایهگذاری و توسعه در معادن و صنایع وابسته چالش‌‌های زیادی وجود دارد که نیازمند واکاوی، اولویت‌‌بندی و تعیین راهبرد و حمایت است. توسعه اصولی اکتشافات، تامین تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز و جایگزین کردن ماشین‌آلات فرسوده مورد استفاده در معادن، ایجاد پایگاه داده منسجم و یکپارچه در کشور، رفع چالش‌‌های قانونی و حقوقی و بحث معارضان محلی بهرهبرداری از معادن، تجدید ساختار نهاد‌‌های نظارتی معادن، برنامه‌‌ریزی درباره تربیت نیروی انسانی کارآمد و حرفه‌‌ای و متخصص در حوزه معدن در موسسات آموزش عالی کشور با توجه به نیاز‌‌های متعدد صنعت که نیازمند ارتباط دانشگاه و صنعت است، ضرورت نوآوری در بخش فرآوری و توسعه فناوری در این زمینه، اصلاح ساختار و ماموریت شرکتهای دولتی متولی مانند سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی و تعارض منافعی که گهگا‌‌هی پیش آمده است، تنها بخشی از چالش‌‌های سرمایهگذاری و توسعه در معادن و صنایع وابسته است.
آینده عملکرد شرکت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به اینکه بهرهبرداری از دو معدن شرکت، از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ آغاز شد و پیمانکاران مورد نیاز انتخاب شدند، عملا کار استخراج و فروش کانسنگ شرکت از سال ۱۴۰۰ شروع شد و بعد از ۱۳ سال از تاسیس شرکت، درسال اول سود‌‌آوری داشت و زیان‌‌های گذشته جبران شد؛ بر این اساس آینده عملکرد شرکت با توجه به حمایت‌‌های سهامدار عمده شرکت و هیات‌مدیره و اهتمام و جدیت کلیه همکاران متعهد و متخصص شرکت در جهت پیشبرد اهداف عالیه شرکت، آینده شرکت را شکوفا و رو به رشد و ترقی و توسعه می‌‌بینم و‌‌امیدوارم بتوانیم سهم کوچکی در پیشبرد و توسعه کشور داشته باشیم و بازنشستگان از این منافع به خوبی بهره‌‌مند شوند.
چه صحبتی با مسوولان برای رفع موانع و مشکلات شرکت دارید؟
مهم‌ترین و اصلی‌‌ترین مساله در این حوزه سرمایهگذاری است که نیازمند توجه جدی در این زمینه است؛ با توجه به پتانسیل معدن در ایجاد ارزش افزوده و بازدهی بالای آن، در مجموع سرمایهگذاری انجام شده در این حوزه متناسب با ظرفیت‌‌ها و توانمندی‌‌های کشور نبوده است و نیازمند توجه ویژه است. در رابطه با شرکت صدر معادن ایرانیان نیز توسعه عملیات اصولی اکتشاف و استخراج و تامین تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز برای این حوزه نیازمند توجه ویژه است. البته حمایت‌‌های خوبی از سوی سهامدار شرکت در این زمینه و همچنین مقامات محلی استان خراسان جنوبی، سازمان صمت خراسان جنوبی و سازمان نظام مهندسی معدن استان خراسان جنوبی شده است و مشوق شرکت در اجرای پروژه‌ها بوده‌‌اند اما لازم است توسعه سرمایهگذاری در حوزه معادن این شرکت با جدیت بیشتری دنبال شود.