بهرام شکوری رئیس انجمن مس ایران و رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی بر پیچیدگی موضوع خام فروشی تاکید کرد و گفت: نمی توان یک نسخه واحد برای تمام مواد معدنی پیچید.
به بیان او، اینکه باید بتوانیم ارزش افزوده بیشتری در زنجیره های معدنی ایجاد کنیم بسیار صحیح است و باید سعی کنیم کالاهای مصرفی نهایی را که مواد معدنی در آن به کار رفته است تولید کنیم تا موجب ایجاد اشتغال بیشتر، ارزآوری بیشتر و افزایش GDP شود. این حرف منطقی است، اما نمی‌توان یک نسخه واحد برای تمام مواد معدنی پیچید.
شکوری به تفاوت میان مواد معدنی مختلف اشاره کرد و افزود: برای مثال در خاکی که عیار خاک مس حدود ۰.۲درصد است اصلا ارزش اقتصادی برای حمل ندارد و حتما باید فرآوری محصول صورت بگیرد تا ارزش اقتصادی برای حمل را پیدا کند. این در مورد بخش دیگری از محصولات مانند سنگ تزئینی مصداق پیدا نمی کند. در نتیجه کوپ سنگی که در معدن تولید می شود ارزش اقتصادی حمل را دارد و می تواند وارد کارخانه های فرآوری شده و به اسلب یا تایل تبدیل شود و به فروش برسد.
رئیس انجمن مس ایران همچنین به اهمیت در نظر گرفتن عوامل مختلف در تصمیم گیری درباره فرآوری یا صادرات مواد خام اشاره و بیان کرد: میزان ذخیره، کیفیت محصول، داشتن بازارهای خارجی، ذوق و سلیقه مردم و آینده محصول هم می تواند در بحث ارزش افزوده موثر باشد. برای مثال سنگ های تزئینی بالای ۳میلیارد تن ذخیره سنگ های تزئینی ماست که آن هم از رخنمون ها به آنها رسیده ایم نه اکتشافات و در بهترین شرایط ۱۵میلیون تن و در حال حاضر بین ۸ تا ۱۲میلیون تن تولید می کنیم؛ یعنی بالای ۳۰۰سال سنگ در کشور داریم.
شکوری به تغییرات بازار و تکنولوژی نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر از کالاهای جانشینی مانند کاشی، سرامیک، سنگ های مصنوعی یا در نمای ساختمان از کامپوزیت شیشه استفاده می کنند. تقریبا سنگ های تزئینی به کالای لوکس تبدیل می شود. در آینده اگر نوع نگاه مصرف کننده به این سنگ تغییر کند و خریداری وجود نداشته باشد، این معادن چه ارزشی برای ما پیدا خواهد کرد؟ در نتیجه اگر امروز بتوانیم آن را بیشتر تولید کرده و به صورت فرآوری نشده هم صادر کنیم، به نفع کشور است.
وی به تجربه کشورهای دیگر نیز اشاره کرد و افزود: کشوری مانند ایتالیا که مهد تولید سنگ های تزئینی و ماشین آلات فرآوری سنگ هاست، بیش از ۲۲درصد سنگ تزئینی کشورش را به صورت کوپ یا فرآوری نشده صادر می کند یا هند بیش از ۳۰درصد سنگ ها و ترک ها بیش از ۷۵درصد سنگشان را به صورت کوپ صادر می کنند. در نتیجه با این استدلال از خام فروشی نمی شود همه مواد معدنی را به یک چشم دید، در نتیجه هر یک از این زنجیره های مواد معدنی بسته به پارامترهای گفته شده نیازمند تدوین نقشه راه مناسب خود است.